04.03.2020

Türkiye'de iç mekan havası koronavirüse karşı hazır değil!

Condair Türkiye Genel Müdürü Gökhan Yalınay, kamu binaları, ofis binaları gibi kullanım yoğunluğu yüksek yapılar için nem kontrol düzenlemelerinin olmaması ve bunun ardından olası koronavirüs iletimi ve insan sağlığı üzerindeki etkileri hakkında görüşlerini paylaşıyor.

Kamu binası sakinleri koronavirüs gibi virüslerden kaynaklanan risklere artan oranda maruz kalmaktadır, çünkü iç hava kalitesi ile ilgili düzenlemeler mevcut bilimsel bilginin altında kalmaktadır. İç ortam havasının bağıl neminin %40’ın üstünde tutulmasının, bilimsel olarak koronavirüs ve influenza dahil viral çapraz enfeksiyonu azalttığı gösterilmiştir. Bununla birlikte, konuyla ilgili hala güncel olmayan düzenlemeler, hastaneler, ofisler ve okullar gibi binaların her kış tehlikeli derecede düşük nem seviyelerinde olmasına sebep olmaktadır.

Kuzey Caroline Üniversitesi'nde Lisa M. Casanova ve ekip arkadaşlarının 2010 yılında yaptıkları gibi çalışmalar, nemin koronavirüs iletimindeki rolünü spesifik olarak incelemiştir. Bu çalışma, koronavirüsün kuru (%20 RH) veya nemli (%80 RH) hava yerine orta düzeyde bağıl nemli (%50 RH) hava içinde en hızlı şekilde etkisiz hale geldiğini gösterdi. 1940'lı yıllardan günümüze kadar yapılmış birçok çalışma daha var, bunların hepsi %40-60 aralığında bağıl nemdeki iç mekân havasının çapraz enfeksiyon ve insanların virüslere duyarlılığı üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu gösteriyor. Lisa Casanova ve arkadaşlarının 2010 yılındaki çalışmalarının yanı sıra, bu tür 25 çalışmanın özetleri web sitemizde incelenebilir.

Yapı hizmetleri sektörü, bu iç mekân nem seviyesini en doğru uygulama olarak kabul eder ve birçok profesyonel kuruluş, önerilerinde sağlık için orta düzeyde bir nemi onaylar. Ancak, halka açık yerler için kabul edilebilir bir iç mekân nem aralığı belirleyen resmi bir düzenleme yoktur. Bu nedenle, enerji tüketimini ve maliyetlerini azaltmaya yönelik çalışan bina tasarımcıları, planlarına genellikle nem kontrolünü dahil etmezler.

Koronavirüsler ve grip gibi virüslerin mevsimselliği, nemin bulaşmadaki rolünün bir başka kanıtıdır. İç mekân havası kışın çok daha kurudur ve bu enfeksiyonların yükselmesine uygundur. Virüsün yayılmasını öngören stratejiler, sıklıkla enfeksiyonların daha sıcak havalar geri döndükçe düşeceği varsayımından bahseder ve sıcaklar ile birlikte iç ortam bağıl nem seviyeleri doğal olarak %40-60 aralığına geri döner. Bunun elbette bu şekilde olması gerekmez..! Binalarda havalandırma sisteminin bir parçası olarak nemlendirme varsa, kışın sağlıklı bir iç mekân nemi sağlanabilir. Bu, mevsimsel grip bulaşmasını ve çoğalmasını önemli ölçüde azaltacak ve her yıl küresel olarak binlerce canı kurtaracaktır.

Koronavirüs riskini azaltmaya yönelik tavsiyeler büyük ölçüde el hijyeni ve hasta insanlardan kaçınmaya odaklanmaktadır. Bununla birlikte, viral çapraz enfeksiyon fiziksel temasla olduğu kadar hava yoluyla da meydana gelir. Halk genel olarak enfeksiyon kontrolünün bu önemli yönünü yönetmek için büyük ölçüde çaresizdir ve kanun koyucular da bu konuyu göz ardı etmektedir.

Bina sakinlerinin sağlığını korumak için, iç mekân hava kalitesini yönetme sorumluluğu nihayetinde bina sahiplerine ve işletmecilere düşer. Bu özellikle insanların en savunmasız olduğu ve koronavirüs ve influenza gibi hava kaynaklı enfeksiyonlar açısından risk altında olduğu sağlık tesisleri için de geçerlidir. Halka açık ortamlar bu bakımdan kontrolsüz durumdadır ve dünyada hiçbir sağlık otoritesi bu ortamlar için minimum nem seviyesi belirtmemektedir.

Etkili bir enfeksiyon kontrol mekanizması olan %40-60 Bağıl Nem değeri için ezici bilimsel kanıtlar ve kapımızda bekleyen küresel salgın (pandemi) göz önüne alındığında, düzenleyici kurumlar bilimi dinlemeli ve sağlık için kabul edilebilir iç mekan nem seviyelerini sağlatmalıdır.

Kaynaklar

1 - Effects of Air Temperature and Relative Humidity on Coronavirus Survival on Surfaces. Lisa M. Casanova, Soyoung Jeon, William A. Rutala, David J. Weber, Mark D. Sobsey. Applied and Environmental Microbiology Apr 2010, 76 (9) 2712-2717; DOI: 10.1128/AEM.02291-09